Nguyên tắc trong cách dạy con của người Do Thái

Nguyên tắc trong cách dạy con của người Do Thái : Người Do Thái sở hữu cách dạy con thành công được nhiều người được nhiều người ngưỡng mộ. Những đứa trẻ Do Thái dược dạy làm việc chăm chỉ, quản lý tốt thời gian của mình và rất lễ phép, tôn trọng người khác

So sánh cách dạy con của người Việt Nam và người Do Thái

Cách dạy con của người Việt Nam hay người Do Thái đều nhằm mục đích để trẻ phát triển có bản lĩnh, mạnh mẽ trong đường đời và từng bước chạm đến thành công. Tuy nhiên phương pháp dạy con của người Việt và người Do Thái có nhiều điểm khác nhau. Cụ thể: 

Cách dạy con của người Việt	Cách dạy con của người Do Thái
Nhiều cha mẹ quá lo lắng nên thường bảo bọc con quá mức	Khích lệ, động viên con khám phá cái mới, trải nghiệm thế giới xung quanh
Nhân nhượng với tất cả yêu cầu của trẻ nhất là khi con khóc lóc, hờn dỗi	Không thỏa mãn trước, không thỏa mãn tức thời và không thỏa mãn tất cả các yêu cầu của trẻ
Sẵn sàng đầu tư mọi thời gian cho con học tập và nghỉ ngơi còn các công việc khác cha mẹ làm thay cho trẻ	Luôn rèn luyện trẻ trải qua các khó khăn thử thách, độc lập trong mọi sinh hoạt, tự làm mọi việc phù hợp khả năng của mình ngay từ khi còn nhỏ
Thay con cái quyết định mọi việc và áp đặt con phải thực hiện theo ý cha mẹ	Tôn trọng trẻ, khuyến khích trẻ đưa ra ý tưởng của riêng mình và cha mẹ tư vấn cho con những gì phù hợp
Giáo dục con không đồng nhất giữa cha và mẹ hoặc cha mẹ và ông bà	Cha mẹ tích cực tham gia giáo dục con cái và không để người khác tác động lên cách dạy con của mình
Coi trọng lý thuyết/ bằng cấp nên trẻ thiếu kỹ năng thực hành/ thực tiễn xã hội	Người Do Thái luôn dạy con tri thức phải được ứng dụng vào thực tế, học đi đôi với hành

1. Không sử dụng từ ngữ tiêu cực với con

Trong mọi hoàn cảnh cha mẹ người Do Thái không nói với con những từ ngữ tiêu cực như “Con là đồ lười biếng” “ Sao con kém cỏi thế”… Thay vào đó họ ý thức và hiểu rõ những khuyết điểm của con và sẽ sử dụng những từ ngữ uyển chuyển để truyền đạt với trẻ. Ví dụ: Thay vì quát nạt “ Tại sao con hỗn láo như vậy” họ sẽ nói “Con là một em bé ngoan, sao con lại hành động đáng tiếc như vậy”.

Trước mặt trẻ, trước mặt người ngoài, người Do Thái không chỉ trích mà chọn cách khéo léo uốn nắn, dạy dỗ con cái. Họ không để người ngoài can thiệp hay tác động đến cách dạy con của mình. 

2. Thường xuyên khen ngợi động viên trẻ

Cha mẹ người Do Thái không tiếc lời khen ngợi động viên trẻ, thậm chí ngay từ khi bé chưa biết, chưa hiểu về ngôn ngữ. Mọi hành động của trẻ từ đơn giản như biết nói, biết vẽ đều nhận được sự động viên. Đặc biệt, họ không ngần ngại khen trẻ ở chỗ đông người, điều này khiến trẻ cảm thấy hãnh diện, tự tin hơn trong cuộc sống. 

Điều này xuất phát từ việc người Do Thái tin rằng khuyến khích, động viên sẽ nâng cao lòng tự trọng, thúc đẩy năng lượng, tinh thần làm việc có trách nhiệm của trẻ. Trong trường hợp trẻ có thành tích ấn tượng, trẻ nhận được sự cổ vũ, khen ngợi của cả gia đình. 

3. Tôn thờ trí tuệ và học thức

Tôn thờ trí tuệ là vấn đề mà cha mẹ người Do Thái luôn dạy con từ khi còn nhỏ. Theo đó họ luôn có những phương pháp hiệu quả để bồi dưỡng, tích lũy trí tuệ cho trẻ. Họ dạy trẻ cách vận dụng biện pháp để học tập hiệu quả, dạy trẻ quý trọng sách vở, chăm chỉ để đạt tới nền kiến thức uyên bác.

Với người Do Thái, học tập không bao giờ là quá muộn, vì vậy bất cứ thời điểm nào cha mẹ cũng luôn cổ vũ, động viên trẻ tự học và tiếp nhận kiến thức. Kiến thức không chỉ ở tài liệu hay sách vở mà còn ở việc giao lưu với mọi người, học ở trong cuộc sống hàng ngày. 

4. Tin tưởng vào bản thân mình

Không chỉ học tập, rèn luyện để trở nên thông minh, những đứa trẻ người Do Thái được dạy cách tự lập từ rất sớm, trẻ bắt đầu lao động từ lúc 2 tuổi. Trẻ bắt đầu bằng việc tự phục vụ bản thân và làm những công việc nhà phù hợp. Tự lập là tiền đề giúp trẻ tin tưởng vào chính bản thân mình, không lùi bước trước khó khăn, không dựa dẫm vào bố mẹ.

5. Thân thiện và nhân ái

Thân thiện và nhân ái là nguyên tắc trong phương pháp dạy con của người Do Thái bởi họ quan niệm phẩm chất con người quyết định sự thành công. Trẻ cần biết yêu thương người khác một cách chân thành mới nhận được sự yêu mến của mọi người, để cuộc sống trở nên hạnh phúc hơn. 

6. Biết cách quản lý thời gian

Ngay từ nhỏ trẻ em người Do Thái đã được dạy cách làm việc chăm chỉ và quản lý thời gian hợp lý. Vì vậy thông thường các bé học nhiều môn cùng lúc trong thời gian kéo dài như tiếng Anh, Toán học, đàn, múa…

Với 1 số gia đình làm nghề kinh doanh, người Do Thái dạy con cùng tham gia vào công việc này từ rất sớm. Thông qua trải nghiệm thực tế trẻ được rèn luyện cách sắp xếp công việc tự chủ và hoàn thành nhiều việc cùng lúc. 

7. Học cách làm cha mẹ

Người Do Thái tự hào với hệ thống giáo dục dành riêng cho cha mẹ và bất kỳ người nào trong số họ đều phải học. Sau khi kết hôn, nam giới và phụ nữ phải xác định cuộc sống không còn độc thân nữa, hiện tại họ phải gánh vác trách nhiệm làm cha mẹ và sống vì người thân, gia đình. 

Đối với mỗi người Do Thái học làm cha mẹ là một trong những văn hóa quan trọng hàng đầu. Họ tin rằng, muốn thành công trong việc nuôi dạy con cần phải vượt qua khó khăn, làm cha mẹ không phải là gánh nặng mà là một niềm vinh dự. 

Phương pháp

1. Khuyến khích và để trẻ tự lập

Không chỉ cha mẹ tin rằng trẻ có có thể làm được mọi thứ, mà trẻ con người Do Thái tin rằng tự bản thân chúng có thể làm mọi thứ. Trong phương pháp giáo dục con của người Do Thái cha mẹ cho phép trẻ làm bất cứ điều gì mà khả năng chúng có thể làm được. Điều này khiến trẻ nhận ra rõ trách nhiệm của mình và dần trở nên mạnh mẽ, trưởng thành trong tương lai.

2. Ủng hộ và khuyến khích trẻ khám phá cái mới

Trong gia đình người Do Thái, cha mẹ luôn đặt niềm tin, ủng hộ và khuyến khích trẻ khám phá cái mới. Cha mẹ tin tưởng giao việc cho trẻ tự làm, luôn để trẻ cảm nhận thấy rằng cha mẹ tin tưởng chúng sẽ làm được. Niềm tin lan tỏa và trẻ luôn nghĩ rằng chúng làm được và làm tốt những việc đó. 

3. Khích lệ trẻ bằng sự tin cậy

Khích lệ trẻ là điều có ý nghĩa vô cùng lớn để bé cảm nhận thấy vai trò của mình trong gia đình hay xã hội. Tuy nhiên cha mẹ người Do Thái không khích lệ con bằng những cách thông thường như thưởng kẹo, thưởng đồ hay đáp ứng mọi yêu cầu của trẻ. 

Trong các gia đình Do Thái, trẻ được khích lệ bằng sự tin cậy, điều đó giúp trẻ hiểu rằng con đang làm tốt và cần phát huy. Cha mẹ tin tưởng giao việc cho trẻ tự làm, để trẻ cảm nhận được vai trò quan trọng của mình. 

4. Chấp nhận sự bừa bộn

Những đứa trẻ thường rất hiếu động, nghịch ngợm và làm lộn xộn những thứ xung quanh. Cha mẹ người Do Thái sẽ cảm thấy không phiền lòng, quát mắng hay cằn nhằn trẻ về không gian bừa bộn đó. Họ sẽ giải thích tại sao lại cần phải ngăn nắp và cho trẻ thời gian để dọn dẹp lại mọi thứ. 

5. Không quá quan tâm đến vẻ bề ngoài

Trẻ em người Do Thái có thể ra ngoài với vẻ bề ngoài không chỉn chu, người dính bùn đất, quần áo xô xệch, tóc đầy bụi… Bởi đối với cha mẹ chúng việc giữ cho trẻ sạch sẽ, gọn gàng là không cần thiết, bởi việc đó sẽ hạn chế quá trình vui chơi, học hỏi từ cuộc sống cho trẻ.  Trong khi đó trẻ thường cảm thấy thoải mái và hoàn toàn không quan tâm tới việc bên ngoài chúng như thế nào.

6. Biết chịu trách nhiệm

Cha mẹ người Do Thái rất coi trọng tinh thần trách nhiệm và luôn làm gương cho trẻ trong mọi trường hợp. Cha mẹ luôn hành động thận trọng, mọi hoạt động, quyết định đều rất nghiêm túc. Họ tin tưởng rằng sống có trách nhiệm sẽ nhận được sự tin tưởng của mọi người tạo tiền đề cho sự thành công sau này. Vì vậy trẻ em người Do Thái được dạy phải chịu trách nhiệm ngay từ khi còn nhỏ bắt đầu với những việc đầu tiên mình làm. 

7. Để trẻ tự học hỏi từ chính thất bại của mình

Trẻ em Do Thái được cha mẹ động viên và họ luôn nói với con rằng “Hãy tiến về phía trước”. Chính vì vậy trẻ luôn phát triển, tự làm mọi việc, tự học về sự tự tin, chiến thắng hay thất bại. 

Cha mẹ cho phép con mình mạo hiểm bước khỏi vùng an toàn, khám phá thế giới, giải quyết vấn đề phát sinh và giành lấy thành công. Cha mẹ không làm giúp nhưng cũng không mặc kệ trẻ, họ luôn theo dõi và kịp thời động viên, khuyến khích để trẻ kiên trì theo đuổi mục tiêu. 

8. Tự do suy nghĩ, tự do khám phá

Trao quyền cho trẻ tự do suy nghĩ, tự do khám phá là cách dạy con điển hình của người Do Thái. Cha mẹ không phải là những tay độc tài, những người ra lệnh, ép trẻ làm theo ý mình. Cha mẹ chỉ gợi ý, hỗ trợ, giám sát để con tự quyết định theo mong muốn, tự do trong khuôn khổ an toàn. Họ tin rằng để trẻ phát triển tự do, con sẽ trở nên thông minh hơn những đứa trẻ bị gò bó.  

9. Tôn trọng gia đình

Nền tảng gia đình của người Do Thái xuất phát từ cha mẹ và con cái, vì vậy ngay từ nhỏ trẻ được dạy phải quan sát thái độ, hành vi, tình cảm của cha mẹ với nhau. Họ tin rằng những đứa trẻ sống trong tình yêu thương sẽ cảm nhận được hạnh phúc. Từ đó mở rộng những giá trị của sự tôn trọng, yêu thương với bạn bè, cộng đồng. Trẻ được phát triển trong nhận thức đối xử tốt với mọi người, tạo ra một xã hội với những điều tốt đẹp.

10. Dạy trẻ cách đọc sách từ nhỏ

Người Do Thái luôn trân trọng sách và coi đây là tài sản quý giá, họ luôn để sách ở tủ đầu giường. Vì vậy trẻ con được dạy cách đọc sách ngay từ khi còn nhỏ và từ đó tích lũy lên kho tàng tri thức của chính mình. Với mỗi cuốn sách trẻ có thể đọc đi đọc lại nhiều lần, cấp độ hiểu biết về cuốn sách sẽ được nâng lên sau mỗi lần đọc.

1. Người Do Thái bắt đầu dạy con từ khi nào? 

Khác hoàn toàn với quan niệm của người Việt “trẻ nhỏ chưa nhận thức được gì”, người Do Thái dạy con từ rất sớm. Ngay từ giai đoạn em bé còn trong bụng mẹ, phụ nữ Do Thái đã bắt đầu giáo dục con bởi họ tin rằng thai giáo giúp trẻ phát triển trí não. Họ giáo dục trẻ ngay từ trong bụng mẹ bằng các cho trẻ nghe nhạc, nói chuyện cùng con, hát cho bé nghe… 

2. Cha mẹ Do Thái có phạt con không? 

Việc mắc sai lầm và vấn đề không tránh khỏi với mọi đứa trẻ, với những sai lầm này cha mẹ Do Thái sẽ áp dụng kỷ luật với con. Họ thường được xem xét kỹ lưỡng để đưa ra hình thức xử phạt hợp lý và khoa học, nhằm mục đích giúp trẻ nhận thức được hành vi của mình là đúng hay sai. 

Tuy nhiên có 1 vấn đề cần lưu ý là cha mẹ Do Thái không phạt con trước mặt người khác để bảo vệ lòng tự tôn cho trẻ. Họ sẽ nói chuyện với con trong không gian riêng và chỉ ra những lỗi lầm của con, đồng thời giáo dục con tinh thần nhận lỗi và sửa lỗi. 

3. Áp dụng phương pháp dạy con của người Do Thái cho trẻ Việt có thực sự tốt? 

Cách dạy con của người Do Thái đã được chứng minh bằng vô vàn sự thành công của một dân tộc được đánh giá là “thông minh nhất thế giới”. Tuy nhiên khi áp dụng phương pháp dạy con này cho trẻ em Việt Nam cha mẹ nên lưu ý: 

• Áp dụng một cách linh hoạt: Tùy thuộc vào hoàn cảnh, đặc điểm tâm lý và tính cách của trẻ cha mẹ hãy áp dụng một cách phù hợp.
• Không nóng vội, không thúc giục: Cha mẹ đừng áp lực dạy con theo cách của người Do Thái để biến con thành thiên tài. Trong quá trình dạy trẻ không nên nôn nóng mà ép buộc trẻ, có thể tạo thành những yếu tố tiêu cực không đáng có. Hãy tôn trọng, hỗ trợ và giám sát con đảm bảo an toàn.

Giáo dục trẻ để trẻ khôn lớn, trưởng thành và vững vàng đạt được thành công không phải là vấn đề đơn giản. Giáo dục trẻ không chỉ cần tình yêu thương là đủ, cha mẹ nên chọn cho con một phương pháp giáo dục khoa học phù hợp. Cách dạy con của người Do Thái là một hình mẫu được nhiều phụ huynh tham khảo và ứng dụng

12 BÍ QUYẾT DẠY CON CỰC HAY CỦA NGƯỜI DO THÁI

1. Cha mẹ Do Thái không chỉ trích những khuyết điểm của con trước mặt người ngoài. Thay vì gán ghép những từ mang nghĩa tiêu cực cho con cái như “Con là người xấu/Con là đồ lười”, cha mẹ sẽ nói “Một đứa trẻ ngoan ngoãn như con tại sao lại gây ra hành vi đáng tiếc. Cha mẹ Do Thái không chỉ trích những khuyết điểm của con trước mặt người ngoài. Thay vì gán ghép những từ mang nghĩa tiêu cực cho con cái như “Con là người xấu/Con là đồ lười”, cha mẹ sẽ nói “Một đứa trẻ ngoan ngoãn như con tại sao lại gây ra hành vi đáng tiếc như vậy?”.

2. Con được thoải mái bày bừa đồ chơi vì những bậc cha mẹ Do Thái họ hiểu rằng trẻ em luôn tò mò về thế giới. Không dùng sự la mắng để ép buộc con phải gọn gàng, giữ nhà sạch sẽ, để con được tự do bày biện và sáng tạo chính là cách các bậc phụ huynh để con phát triển tư duy.

3. Những bà mẹ Do Thái không tiếc lời khen ngợi con, đặc biệt khi được khen ngợi ở chốn đông người, trẻ em sẽ cảm nhận sự hiện diện và vị trí của mình trong xã hội. Việc được khen ngợi sẽ thúc đẩy tinh thần và cung cách làm việc của trẻ.

4. Sự tin tưởng tuyệt đối chính là phần thưởng mà cha mẹ Do Thái dành cho con mình. Bởi một đứa trẻ khi nhận được sự tín nhiệm như thế tức là chúng đã trưởng thành và luôn biết cách khiến cha mẹ yên tâm.

5. Vẻ ngoài không quan trọng bằng sự tiếp thu kiến thức của con, vì thế khi các con ra ngoài chơi, quần áo bị lấm bẩn, chân tay dính đầy bùn đất hoặc thức ăn… cũng không khiến những bà mẹ Do Thái quá bận tâm. Họ tin rằng không cần thiết phải giữ gìn sạch sẽ cho con khi ra ngoài, thay vào đó nên để con tự do trong quá trình vui chơi, học hỏi từ cuộc sống.

6. Làm gương cho con chính là cách cha mẹ Do Thái dạy con chịu trách nhiệm với hành vi của bản thân. Trước mặt trẻ, người lớn luôn hành động thận trọng và nghiêm túc với mọi quyết định của bản thân.

7. Cha mẹ Do Thái luôn tạo điều kiện để trẻ em có thể làm bất cứ điều gì khi thể trạng của chúng cho phép. Bài học tự lập ngay từ khi còn nhỏ là để giúp con trưởng thành, vì thế hình ảnh trẻ em Do Thái tự ngồi ăn bít tết một mình dù mới chỉ khoảng 1 tuổi ở bất kỳ quán cafe nào ở Isarel là điều không khó để gặp.

8. Được dạy phải quan sát và chú ý đến thái độ, hành vi cha mẹ đối xử với nhau, trẻ em Do Thái khi thấy được tình yêu của cha mẹ dành cho nhau sẽ biết được giá trị của sự tôn trọng, yêu thương và chăm sóc người thân. Từ đó, trẻ sẽ biết cách đối xử với mọi người xung quanh.

9. Muốn làm cha mẹ, người Do Thái phải học cách làm cha mẹ trước khi có con. Thậm chí, đã có hệ thống giáo dục dành riêng cho cha mẹ và gia đình và bất kỳ người Do Thái nào do các nhà hiền triết người Do Thái trong lịch sử phát triển.

10. Trẻ em Do Thái được tự do làm rất nhiều thứ nhưng con luôn luôn phải coi trọng gia đình và không một đứa trẻ Do Thái nào được phép xúc phạm hay tỏ ra bất kính với ba mẹ. Nếu con phạm lỗi, con sẽ phải chịu phạt rất nặng.

11. Ngay từ nhỏ, cha mẹ Do Thái đã chú trọng dạy con cần làm việc chăm và biết quản lý thời gian. Vì thế, con có thể học rất nhiều môn cùng lúc với khối lượng thời gian lớn như đàn violin, tiếng Anh, Toán học…

12. Khi được dạy về sự tự tin, thất bại và chiến thắng, cha mẹ Do Thái luôn tin rằng con mình sẽ biết bước ra khỏi vùng an toàn, khám phá thế giới và tự xoay sở với vấn đề riêng. Thay vì chỉ giậm chân tại chỗ và đợi thành quả, trẻ em nên được cha mẹ dạy về cách chấp nhận rủi ro.

Nguồn: Tri thức trẻ